Nasıl bir gelecekle karşı karşıya olduğumuzu bilmediğimizi daha iyi anladığımız şu günlerde çocuk yetiştirmekte bir başka önemli konu daha bize el sallamaya başladı.
‘ YARATICILIK’
Çocuklarımız bizden daha yaratıcı olmak zorunda.. Gelecek onlar için daha hızlı akıyor ve her şey daha çabuk dönüşüyor, tüketiliyor.
Yaratıcılık hayal gücünün zenginliği ile doğru orantılı. Aynı zamanda hayal ettiğini uygulamaya koyabilme gücü ile de yakın ilişkisi var yaratıcılığın. Çünkü hayal ettiğini uygulamaya koyamayanlar yalnızca hayal gücü kuvvetlidir. Yaratıcılık, hayal ettiğini uygulamaya koymakla başlar.
Herkes bir yaratıcılık potansiyeli ile doğar. Bazılarında bu potansiyel biraz daha fazla olabilir.. Tarihteki ünlü sanatçılara bakalım, akım ve fikir önderlerine bakalım.. Leonardo Da Vinci, Mozart, Beethoven ve daha sayılabilecek bir çok zihin açan isimler bizlere yaratıcılığın bazı insanlarda yüksek rezervle bulunduğunu düşündürüyor.
Ancak yaratıcılığı geliştirmek de mümkün.. Bunun için ilk yol çocuk yetiştirirken çocuğun hayat yolunda kazanabileceği yetilerin üzerinde düşünmek ve fırsat eğitimleri ile bunları desteklemek olabilir.
Peki, nedir bu beceriler?
- Derin düşünebilme
- Anda kalma
- Merak
- Sebat
- Hata yapmaktan korkmama, hatadan öğrenme
- Problem çözme
- Anlamlı risk alabilme istek ve cesareti
- Tutku, vazgeçmeme
- İşbirliği yapabilme
Bu konularda ailelerin neler yapabileceğini site genelindeki yazı ve videolarımla paylaşıyorum. Yukarıdaki liste bir özet aslında.. Ama yaratıcılık özelinde ailelerin yapılabileceklerini aşağıda derlemeye çalıştım:
- Her şeyi kolaylaştırmaya çalışmayın:
- Çocuklar karşılaştıkları güçlükleri kendi çözüm yöntemleri ile aşmayı denemeliler. Denemek, çocuklar için bir zihinsel egzersiz. Soyut düşünemedikleri dönemde çocuklar olayları tahmin ederek değil yaşayarak öğrenirler.
- Hata yapmasına izin verin:
- Yaşayarak öğrenme, hata yapmayı da beraberinde getirecektir. Hataya karşı bakış açınız hatayı bir öğrenme aracı olarak görmek olursa, çocuğunuz da sizi modelleyerek hatalarından ders çıkarmayı ve önlem almayı öğrenir. Ancak siz bir hata yaptığınızda hayıflanıp dertlenirken, çocuğunuza hatalarından öğrenme nasihati vermeniz adil ve inandırıcı olmayacaktır.
- Sıkılmasına izin verin:
- Sıkılmak durum üzerinde düşünmeye mecbur olunan bir zaman dilimini içerir. Yaratıcılığın ihtiyaçtan doğduğunu düşünürsek, sıkılma duygusu, bu duygudan kurtulmak için yaratıcılığı tetikleyen bir ateşleyici olabilir. Çocuğunuzun sıkıldığında kendini meşgul edebilmeyi öğrenmesi, hayata bakış açısını da etkiler. Sıkılma duygusuna teslim olmayan çocuklar, hayattan zevk alan bir yetişkin olma yolunda sağlam adımlarla ilerleyebilir.
- İlham veren kişilerin hayatlarını birlikte okuyun, yorumlayın:
- Etkileyici insanların yaşam biçimlerini ve zihin yapılarını tanısın çocuklarınız. Tarihi ve insanlığı etkilemiş insanların günlük hayatları hakkında fikir sahibi olsun. Bu onlar için zaman içinde ilham verici bilgi rezervleri olarak zihin kayıtlarında yer alacaktır. ‘O olsa nasıl düşünürdü?’yü düşünsün çocuklar..
- Evinizde ıvır zıvır kutusu yapın:
- Atmayıp dönüştürebileceğiniz malzemeleri bir kutuda saklayın. Atacağınız şeyle ilgili bir hissiniz ya da fikriniz varsa, kutuya atın. Zamanı gelince çıkarıp birlikte dönüştürün. Kıyafetlerinizi, mutfak malzemelerinizi, kırtasiye malzemelerini, tamirat malzemelerini, işinize yarayabilecek her şeyi dönüştürün. Hem çocuklarınızla yapın, hem de kendi başınızayken.. Çocuklarınız bu dönüşüme şahit olsun.
- Gidin, görün, bakın, dinleyin, izleyin:
- Birlikte müze gezin, konsere gidin, farklı tarzlarda müzikler dinleyin, yorumlayın, farklı bina yapılarını görün, güzel binaları, çirkin binaları… Dünya mutfaklarından yemekler pişirin, bilmediğiniz lezzetleri tadın, iyi lezzetleri de deneyin kötüleri de.. Bolca doğada vakit geçirin..
Ne kadar çok yaşam deneyimi varsa, beynimizde o kadar çok bağ olur. Ne kadar çok bağ varsa, yaratıcılık o kadar kuvvetli olur..
Yaratıcılığını önemsediğiniz çocuğunuzla iletişim kurarken neler yapabilirsiniz?
- Şaşırtıcı sorular sorun. Mesela: Evimiz plastikten olsaydı nasıl bir hayatımız olurdu? Konuşun, sohbet edin, saçmalayın ama mümkün olduğu kadar çok fikir üresin.
- Gözlem yeteneğini güçlendirin. Yaratıcı beyinler iyi birer gözlemcidir de.. Bulunduğunuz yerlerde dikkat çekmeyecek şeylerle ilgili sorular sorun. Mesela: Arkadaşının evinde girişte bir vazo vardı. Üstündeki deseni farkettin mi? Kanatları olan dev bir sümüklü böceğe benzettim. Bir dahakine sen de bak, bakalım sana nasıl gelecek..
- Serbestçe yazsın çocuğunuz .. Aklına gelenleri düşünmeden serbestçe yazabildiği bir defteri olsun. Kendine ait olsun. Yazdıkça fikirleri açılacak ve gelişecek.
- Bir hikayeyi ya da yaşadığını bir olayı beklenenden farklı bir şekilde tamamlasın, yorumlasın. Mesela: Pamuk Prenses, ormanda yedi tane cüce yerine yedi tane devin yaşadığı bir eve girmiş olsaydı bu masalı şimdi nasıl anlatırdık?
Aile rehberliği çocuk için büyük önem taşıyor. Sakin, tutarlı, sınırları olan ve destekleyici bir ailede çocuklar belirsiz geleceklerine korkmadan yürüyebilir.
Yazılarımın ve videoların ailelere ve çocuklara yol gösterici olması umuduyla bütün çocuklarımız için ışıl ışıl bir gelecek hayal ediyorum. Bu site okyanusta bir damla, atmosferde bir zerre. Buradaki bir kelime, bir çocuğun hayatına dokunsa keşke..
Daha fazlasını bulabileceğiniz bir sohbetin videosunu ekliyorum aşağıya.. Açıkbeyineğitim kanalında Mustafa Acungil ile yaratıcılık konusundaki sohbetimizin izleyenlere fikir vermesi bizi mutlu eder. Sohbetimizde aileler için etkili ve işe yarar öneriler bulabilirsiniz.