OKUMA YAZMA ÖĞRENME-KALEM TUTMA

Son yıllarda çocukların genellikle kalem tutmada, yazı yazmada zorlandıklarını görüyoruz. Bunun en temel sebeplerinden biri bana göre artık çocukların oyun şekillerinin değişmiş olması.. Artık eskisi gibi serbestçe sokakta oynayamayan çocukların beden zihin kontrolleri zayıflıyor. Yazı yazmak için çocuğun zihnindekini rahatlıkla eline aktarabiliyor olması lazım. Ancak yazarken zihninde planladığı gibi hareket ettiremiyor ellerini. Çünkü planlı gelişim etkinliklerinin dışında, serbestçe ve farkında olmadan el becerilerinin gelişimine yönelik oyunlar hayatlarımızdan ayrılıyor yavaş yavaş. Örneğin arkadaşlarımızla oynadığımız misket oyunları, denge, hizalama ve el becerilerimiz için birebir olan 5 taş oyunu, sokakta özgürce çamurdan yaptığımız çanak çömlekler, pervasızca parkta demirlerden tutunarak asılıp kendimizi boşlukta salladığımız oyunlar… Bunlar ve daha niceleri çocukların hayatın içinde doğal yollardan beden-zihin uyumunu ve gelişimini destekleyen, hatta sağlayan şeylerdi. Ancak yeni yaşam şartları sebebiyle hayatımızdan çıkıyor maalesef. Anne- babalar ve okullar her ne kadar bunu desteklemek için planlı etkinlikler düzenliyor olsalar da çocuğun serbestçe dışarıda oynadığı, akranlarından gözleyerek, düşe kalka, deneyerek öğrendiği gibi etkili olamıyor elbette.

Bu ihtiyaç artık eğitimciler olarak bizleri bu konu üzerinde daha bilimsel düşünmeye itiyor. Bundan dört beş yıl öncesine kadar kalem tutmak çocuğun doğal olarak yaptığı şeylerden biri iken, şimdi üzerinde çalışılması gereken bir başlık haline geldi. Kalem tutmaya hazırlık için bir çok etkinlik hazırlar olduk. Kalem tutuşun fizyolojisine ve elin yapısına daha çok dikkat etmeye başladık.

Fotoğrafta görüldüğü gibi kalem tutarken elin bir hareketli bir de sabit bölümü var. İlk 3 parmak kalemin hareketini ve kaleme verilen gücü sağlıyor, son iki parmağın duruşu ise elin yazı zemininde hareketini ve ilerlemesini kolaylaştırıyor.

Çocuklarda en sık karşılaşılan sorun kalemi kontrol edememe. Bu;
✨ Yanlış tutuştan olabilir.
✨Kalemi çok sıkmaktan olabilir.
✨Kalemi yeterince sıkı tutamamaktan olabilir.
✨Orta parmağın destekleyici fonksiyonunu farkedemeyip, kalemi sadece ilk 2 parmağı ile hareket ettirmeye çalışmaktan olabilir.

Bunlara benzer farklı detaylar yazmada zorluğa neden oluyor.

Aşağıdaki resimlerde bu zorluklara örnek çözüm önerileri paylaşacağım.

Kalem tutmaya hazırlık için ve çocukların doğru tutuşu anlaması için tebeşir tutturmak işe yarayan bir yöntem. Bu şekilde hangi parmaklarının aktif olması gerektiğinin farkında olabiliyorlar.

Bir diğer hissettirme biçimi ise maşa tutuşu.. Evinizdeki herhangi bir maşa ile sık-bırak yaptırabilirsiniz. Hatta fasülye-nohut v.b. küçük şeyleri maşa ile tutup kaptan kaba aktarması ince motor kasları için de faydalı olur.

Lastiği şekildeki gibi bilekten geçirip çevirerek kaleme takarak kalemin elinden kaymadan durmasını hatta nispeten ağırlaşarak ve sıkılaşarak kontrol hissini kolaylaştırmasını sağlayabilirsiniz. Biraz rahatsız edici ama etkili bir yöntem.

Bazı çocuklar son iki parmağını katlamak yerine serbest bırakıyor. Bu da rahat hareket etmeyi engelliyor. Son iki parmağa yumuşak bir ponpon v.b. tutturularak bu tutuş öğretilebilir.

Daha pek çok yöntemle kalemi kavrama konusu çözülebilir. Ancak bazı çocuklar kendine has bir tutuş geliştiriyor ve onu bozmak da istemiyor. Alıştığı tutuş şeklini değiştirmek konforlu gelmiyor. Bu tür durumlarda eğer faklı tutuşu sebebiyle yazmaktan çok çabuk yorulmuyorsa, yazısı muntazam ilerliyorsa, zorlayarak müdahale etmemek daha doğru olabiliyor. Çocuk kendi tutuş biçimiyle daha rahat ilerleyebiliyor. Diğer yöntemler denendikten sonra çocuk için en doğru ve rahat olana karar verilebilir.